12 sách hay về tư duy phản biện nên đọc

12 sách hay về tư duy phản biện. Khuyên đọc quyển Cẩm Nang Tư Duy Phản Biện, Nghệ Thuật Tư Duy Phản Biện và Kỹ Năng Tư Duy Phản Biện Của Người Nhật.

Nghệ Thuật Tư Duy Phản Biện

Tư duy phản biện là một phần trong cuộc sống hằng ngày, bạn cần nắm lấy và phát triển từ nó. Thực hiện nghiên cứu của bạn, tìm kiếm các nguồn thông tin tốt, đưa ra lập luận của bạn và cân nhắc phản bác, cân nhắc xem bạn có đưa ra giả định hay không và đừng vội vàng đưa ra quyết định nếu bạn không hài lòng với thông tin bạn thu thập được.

Bạn có phải là một y tá phẫu thuật hay thậm chí làm việc trong lĩnh vực y tế, thì bạn cũng có thể thực hiện một số hình thức thử nghiệm. Việc đưa ra quyết định về những việc cần xử lý tại nơi làm việc và ở nhà dựa trên mức độ ưu tiên và mức độ khẩn cấp của hoàn cảnh.

Nếu bạn có một dự án đến hạn vào ngày mai, dự án đó sẽ được ưu tiên hơn dự án đến hạn vào tháng sau. Đứa con mới sinh của bạn cần được vỗ về trước khi giúp đứa con lớn hơn làm bài tập về nhà và giúp ra những quyết định dựa trên khả năng suy nghĩ chín chắn của mình và cuốn sách này đã chỉ ra cách phát triển và nâng cao những kỹ năng đó để bạn được trao quyền đạt được nhiều thành quả và thành công hơn. Bây giờ bạn đã có các kỹ năng cần thiết để trở thành một nhà tư tưởng phản biện hiệu quả, hãy bắt đầu sử dụng các kỹ năng mới phát triển của bạn ngay hôm nay. Thách thức bản thân đánh giá một cách nghiêm túc niềm tin của bạn và tự quyết định xem bạn có thực sự hiểu được ý nghĩa và lịch sử đằng sau những suy nghĩ và quan điểm của mình hay không. Bạn có thể hoặc không thay đổi quan điểm của mình, nhưng ít nhất bạn chắc chắn sẽ biết mình đang đứng ở đâu và tại sao. Hãy bắt đầu áp dụng lập luận phản biện trong cuộc sống hằng ngày của bạn khi bạn đưa ra quyết định và đưa ra kết luận cả lớn và nhỏ.

Trong cuộc đời mỗi người, không ai có thể tránh được những tổn thương về mặt cảm xúc, nhưng nếu tâm trí và cảm xúc phân minh, bạn sẽ có thể lùi lại một bước trước những cảm xúc cá nhân để giải quyết tình huống theo cách có lợi nhất cho bạn. Đồng thời, bạn sẽ có thể sử dụng kỹ năng tư duy phản biện để thách thức các ý tưởng và lý tưởng. “Nghệ thuật tư duy phản biện” sẽ giúp bạn chuẩn bị sẵn bộ tư duy khẩn cấp của riêng mình, qua đó đưa ra những quyết định hợp lý, thấu đáo dựa trên bằng chứng thực tế.

Hãy nghĩ đến coi tư duy phản biện như một cơ hội để tương tác với những người khác và tìm hiểu quan điểm của họ. Đánh giá những gì người khác nói và xem xét các nguồn thông tin để quyết định xem chúng có xứng đáng hay không. “Nghệ thuật tư duy phản biện” là một tài liệu tuyệt vời giúp bạn học được những kỹ năng đó và bạn có thể tham khảo lại khi cần. Hãy nhớ rằng, hơn bất cứ điều gì, hãy rèn luyện kỹ năng tư duy phản biện của bạn, và bạn không bao giờ có thể sai lầm.

Luyện tập làm nên sự hoàn hảo. Đừng ngần ngại triển khai các kỹ năng bạn đã học được trong cuốn sách này ngay hôm nay.

Tư Duy Phản Biện – Zoe McKey

Tư duy phản biện là chìa khóa để bạn thoát khỏi những lối mòn trong suy nghĩ, giúp bạn giải quyết các vấn đề khó khăn một cách sáng tạo và hiệu quả hơn.

Cuốn sách “Tư duy phản biện” được viết bởi chuyên gia đào tạo Zoe McKey sẽ giúp bạn khai phá được sức mạnh trí óc của mình. Tác phẩm chứa đựng những bí quyết và chiến lược của các cá nhân thành công nhất, giúp người đọc có thể:

• Khám phá chiều sâu tư duy
• Đánh thức trí sáng tạo
• Nắm bắt được cơ hội
• Không ngại mơ ước
• Vượt qua sự lo lắng
• Quản lí thời gian hiệu quả

Đọc xong tác phẩm, trực giác của bạn sẽ được mài sắc một cách rõ rệt, nhờ vậy khả năng đánh giá và đưa ra quyết định cũng được cải thiện, giúp bạn tự tin hơn trong mọi hành động.

Nếu đủ động lực để thực hành các phương pháp trong “Tư duy phản biện”, bạn sẽ học được một lối tư duy có định hướng, tập trung, kỉ luật và tự chủ. Bạn sẽ biết cách phân tích các tình huống từ nhiều góc độ khác nhau, không vội vàng đưa ra những kết luận sai lầm và chủ quan, có cái nhìn đúng đắn hơn với các hiện tượng trong cuộc sống, và không còn phải hối tiếc với các quyết định và hành xử của mình.

Cẩm Nang Tư Duy Phản Biện

“Apprendre à apprendre” (“học cách học”) là một khẩu hiệu nổi tiếng trong tiếng Pháp và không dễ… dịch, vì động từ “apprendre” trong tiếng Pháp dường như có cả hai nghĩa trong tiếng Anh: “to teach” và “to learn”! Không có sự tách bạch giữa “dạy” và “học”, vì vị trí của chúng đôi khi có thể thay thế cho nhau, hay nói ngắn, giữa chúng có một sự “vận động”. Sự vận động ấy chính là phương pháp.

Từ khi René Descartes viết quyển “Các quy tắc hướng dẫn tư duy” (Règles pour la direction de l’esprit) năm 1628 và “Luận văn về Phương pháp” (Discours de la Méthode) năm 1637, khoa học và tư duy khoa học thật sự bước vào thời hiện đại, tức, ta không còn có thể suy nghĩ và làm việc như thể không có… Descartes được nữa! Gần bốn thế kỷ đã trôi qua với biết bao sự cải tiến và tinh vi hóa về phương pháp trên mọi lĩnh vực, nhưng mục tiêu của nó không thay đổi, đúng như Kant đã nói: “Ta không thể học triết học, mà chỉ có thể học cách triết lý” hay như lời của Albert Einstein: “Giá trị của một nền giáo dục (…) không phải là dạy và học được nhiều sự kiện mà là đào luyện cho tinh thần biết tư duy…”.

Bộ sách CẨM NANG TƯ DUY này dành cho mọi độc giả, từ học sinh, sinh viên đến các giảng viên, các nhà nghiên cứu, doanh nhân, người đã đi làm cũng như quý phụ huynh… muốn nâng cao năng lực tư duy của mình. Học sinh, sinh viên có thể đọc cẩm nang như tài liệu tham khảo để học tốt các bộ môn; quý phụ huynh có thể sử dụng cẩm nang để vừa nâng cao năng lực tư duy của mình vừa giúp con em mình phát triển các kỹ năng tư duy cần thiết để học tốt; các giảng viên, nhà nghiên cứu có thể sử dụng cẩm nang để xây dựng tốt các chủ đề của mình; người đã đi làm, doanh nhân… có thể áp dụng các kỹ năng, ý tưởng của cẩm nang vào công việc và cuộc sống.

(Bùi Văn Nam Sơn)

Quyển cẩm nang này tập trung vào bản chất và khái niệm của công cụ tư duy phản biện. Những kỹ năng chung của cẩm nang được áp dụng cho mọi chủ đề. Sử dụng những nguyên tắc này một cách thuần thục như một bản năng thứ 2 sẽ giúp bạn đạt được thành công nổi trội.

Nghệ Thuật Tư Duy Rành Mạch

Mọi người đều mắc sai lầm.

Những sai lầm trong việc ra quyết định đều bắt nguồn từ các lỗi tư duy tưởng như đơn giản, nhưng dần dà chúng tích tụ thành những thành kiến khó bỏ. Vậy mà hiếm khi chúng ta nhận ra điều đó, nên sai lầm cứ nối tiếp sai lầm, dẫn đến bao hối tiếc vì những quyết định không đúng cho cuộc đời mình: Cứ mãi đeo bám một công việc dù biết trước chẳng thu được lợi lộc gì; cho rằng một dự án thành công suôn sẻ là do tài năng và trí lực, còn thất bại do ngoại cảnh khách quan; bán cổ phiếu lúc đã quá trễ, hoặc bán quá sớm… Và đó chỉ là một vài trong số hàng loạt các sai lầm “cơ bản” được Dobelli mổ xẻ phân tích qua 99 chương sách ngắn gọn, súc tích với những ví dụ minh họa thiết thực giúp ta có thể nhận diện và né tránh chúng.

Đơn giản, rõ ràng và toàn diện một cách đáng ngạc nhiên, cuốn cẩm nang nhất định phải có này có thể thay đổi mãi mãi cách ta suy nghĩ, giúp ta quyết định sáng suốt hơn mỗi ngày ở bất cứ đâu, trong bất cứ tình huống nào.

Rèn Luyện Tư Duy Phản Biện

Như bạn có thể thấy, chìa khóa để trở thành một người có tư duy phản biện tốt chính là sự tự nhận thức. Bạn cần phải đánh giá trung thực những điều trước đây bạn nghĩ là đúng, cũng như quá trình suy nghĩ đã dẫn bạn tới những kết luận đó. Nếu bạn không có những lý lẽ hợp lý, hoặc nếu suy nghĩ của bạn bị ảnh hưởng bởi những kinh nghiệm và cảm xúc, thì lúc đó hãy cân nhắc sử dụng tư duy phản biện!

Bạn cần phải nhận ra được rằng con người, kể từ khi sinh ra, rất giỏi việc đưa ra những lý do lý giải cho những suy nghĩ khiếm khuyết của mình. Nếu bạn đang có những kết luận sai lệch này thì có một sự thật là những đức tin của bạn thường mâu thuẫn với nhau và đó thường là kết quả của thiên kiến xác nhận, nhưng nếu bạn biết điều này, thì bạn đã tiến gần hơn tới sự thật rồi!

Những người tư duy phản biện cũng biết rằng họ cần thu thập những ý tưởng và đức tin của mọi người. Tư duy phản biện không thể tự nhiên mà có.

Những người khác có thể đưa ra những góc nhìn khác mà bạn có thể chưa bao giờ nghĩ tới, và họ có thể chỉ ra những lỗ hổng trong logic của bạn mà bạn đã hoàn toàn bỏ qua. Bạn không cần phải hoàn toàn đồng ý với ý kiến của những người khác, bởi vì điều này cũng có thể dẫn tới những vấn đề liên quan đến thiên kiến, nhưng một cuộc thảo luận phản biện là một bài tập tư duy cực kỳ hiệu quả.

Việc lắng nghe những ý kiến của người khác cũng có thể giúp bạn nhận ra rằng phạm vi tri thức của bạn không phải là vô hạn. Không ai có thể biết hết tất cả mọi thứ. Nhưng với việc chia sẻ và đánh giá phê bình kiến thức, chúng ta có thể mở rộng tâm trí. Nếu điều này khiến bạn cảm thấy không thoải mái, không sao cả.

Trên thực tế, bước ra ngoài vùng an toàn là một điều quan trọng để mở rộng niềm tin và suy nghĩ của bạn. Tư duy phản biện không phải là chỉ biết vài thứ, và chắc chắn không phải việc xác nhận những điều bạn đã biết. Thay vào đó, nó xoay quanh việc tìm kiếm sự thật – và biến chúng trở thành thứ bạn biết.

Kỹ Năng Tư Duy Phản Biện Của Người Nhật

Thông thường khi bắt tay vào làm một việc bất kì, bạn sẽ làm gì đầu tiên? Tìm hiểu, lên kế hoạch kỹ càng trước hay hành động trước rồi trong quá trình làm thì bổ sung kiến thức sau?

Kỹ năng tư duy phản biện của người Nhật cung cấp cho bạn một phương pháp tư duy mới lạ. Ban đầu, có thể bạn sẽ nghi ngờ những gì được đề cập tới, nhưng bằng kinh nghiệm của chính mình, tác giả Kanagawa Akinori sẽ giúp bạn:

• Đưa ra kết quả nhanh nhất với “suy nghĩ tinh ngược”
• Mở rộng khả năng tiếp nhận kiến thức vô hạn bằng suy nghĩ phép nhân
• Tạo thói quen đặt câu hỏi và có được tầm nhìn khách quan.
• Thay đổi quá trình tư duy của bản thân, từ đó tạo nên thành công đột phá trong công việc và cuộc sống.

Tư Duy Biện Luận – Nghĩ Hay Hơn Hay Nghĩ

Chắc hẳn nhiều người khi thấy tiêu đề “Critical thinking” sẽ thắc mắc tại sao không phải là “Tư duy phản biện” mà là “Tư duy biện luận”? Xét về ngữ nghĩa, từ “phản biện” mang nghĩa xét lại, phản đối một quan điểm, một ý kiến nào đó. Còn khái niệm “biện luận” ở đây được dùng mang hàm nghĩa rộng hơn, có tính xây dựng và sáng tạo hơn, bao hàm các bước thu thập, phân tích, đánh giá dựa trên sự cân nhắc nhiều khả năng.

Cách chúng ta nghĩ có ảnh hưởng và quyết định đến chất lượng cuộc sống của chúng ta. Đặc biệt trong thời nay, con người bị bủa vây bởi rất nhiều áp lực và thông tin đa chiều, do đó cần có phương pháp rèn luyện, làm chủ kỹ năng tư duy để học tập và làm việc hiệu quả. Cuốn sách Tư duy biện luận – Nghĩ hay hơn hay nghĩ do tác giả Đỗ Thị Diệu Ngọc và Nguyễn Huy Cường – hai giảng viên ngành Ngôn ngữ Anh biên soạn nhằm mục đích này.

Những nội dung trình bày trong cuốn sách sẽ đưa bạn đi từ những khái niệm cơ bản nhất, khám phá dòng chảy tư duy từ cổ đại với tam đại triết gia Plato, Socrates, Aristotle đến hiện đại với “bậc thầy của tư duy sáng tạo” – Bono, sau đó tìm hiểu những yếu tố căn bản của lập luận và những lỗi ngụy biện phổ biến. Và “tri thức chưa có sức mạnh chừng nào còn chưa được áp dụng” – Dale Carnegie, phần quan trọng của cuốn sách là hướng dẫn bạn phương pháp rèn luyện tư duy qua những tình huống đa dạng, sinh động trong đời sống. Phong cách viết gần gũi, sinh động, gợi mở, cuốn sách phù hợp với mọi đối tượng độc giả, đặc biệt học sinh, sinh viên.

Tư Duy Nhanh Và Chậm

Chúng ta thường tự cho rằng con người là sinh vật có lý trí mạnh mẽ, khi quyết định hay đánh giá vấn đề luôn kĩ lưỡng và lý tính. Nhưng sự thật là, dù bạn có cẩn trọng tới mức nào, thì trong cuộc sống hàng ngày hay trong vấn đề liên quan đến kinh tế, bạn vẫn có những quyết định dựa trên cảm tính chủ quan của mình.

“Tư duy nhanh và chậm”, cuốn sách nổi tiếng tổng hợp tất cả nghiên cứu được tiến hành qua nhiều thập kỷ của nhà tâm lý học từng đạt giải Nobel Kinh tế Daniel Kahneman sẽ cho bạn thấy những sư hợp lý và phi lý trong tư duy của chính bạn.

Cuốn sách được đánh giá là “kiệt tác” trong việc thay đổi hành vi của con người, Tư duy nhanh và chậm đã dành được vô số giải thưởng danh giá, lọt vào Top 11 cuốn sách kinh doanh hấp dẫn nhất năm 2011. 

Đã có rất nhiều cuốn sách nói về tính hợp lý và phi lý của con người trong tư duy, trong việc đánh giá và ra quyết định, nhưng Tư duy nhanh và chậm được Tạp chí Tài chính Mỹ đánh giá là “kiệt tác”.

Bạn nghĩ rằng bạn tư duy nhanh, hay chậm? Bạn tư duy và suy nghĩ theo lối “trông mặt bắt hình dong”, đánh giá mọi vật nhanh chóng bằng cảm quan, quyết định dựa theo cảm xúc hay tư duy một cách cẩn thận, chậm rãi nhưng logic hợp lý về một vấn đề.

Tư duy nhanh và chậm sẽ đưa ra và lý giải hai hệ thống tư duy tác động đến con đường nhận thức của bạn. Kahneman gọi đó là: hệ thống 1 và hệ thống 2. Hệ thống 1, còn gọi là cơ chế nghĩ nhanh, tự động, thường xuyên được sử dụng, cảm tính, rập khuôn và tiềm thức.

Hệ thống 2, còn gọi là cơ chế nghĩ chậm, đòi hỏi ít nỗ lực, ít được sử dụng, dùng logic có tính toán và ý thức. Trong một loạt thí nghiệm tâm lý mang tính tiên phong, Kahneman và Tversky chứng minh rằng, con người chúng ta thường đi đến quyết định theo cơ chế nghĩ nhanh hơn là nghĩ chậm. Phần lớn nội dung của cuốn sách chỉ ra những sai lầm của con người khi suy nghĩ theo hệ thống 1. Kahneman chứng minh rằng chúng ta tệ hơn những gì chúng ta tưởng: đó là chúng ta không biết những gì chúng ta không biết!

Phá Tan Sự Ngụy Biện

Đa phần nội dung của cuốn sách là những thông tin, những lời dạy vô cùng quý giá. Nó giúp ta hiểu sâu những giả định và quy trình ngầm ẩn sau những ý kiến, tư tưởng mà ta phải tương tác. Từ đó có thể thấu suốt sự bí ẩn của ngôn từ, những giả định, ngụy biện và đưa ra những lập luận chặt chẽ.

Hai tác giả M. Neil Browne và Stuart M. Keeley định nghĩa tư duy phản biện là: hiểu rõ một tập hợp các câu hỏi phản biện, khả năng đặt ra và trả lời các câu hỏi phản biện đúng lúc và ý hướng chủ động sử dụng các câu hỏi phản biện. Thật vậy, tư duy phản biện là một thái độ chủ động, tích cực chứ không phải là sự thụ động chấp nhận mọi thứ ta nghe biết. Đó là hỏi, đánh giá và đưa ra những nhận định, tìm ra sự liên kết và phân loại thông tin. Điều đó cũng có nghĩa là ta phải có cái nhìn khai phóng, không mù quáng trong những giả định không được kiểm chứng.

Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu

Hiệu ứng Dunning-Kruger

Bạn Vẫn Tưởng Bạn có thể dự đoán được chính xác khả năng của mình ở mọi tình huống.

Sự Thật Là Về cơ bản thì bạn khá kém trong việc đánh giá khả năng của bản thân và độ khó của những công việc phức tạp.

Hãy tưởng tượng rằng bạn chơi rất giỏi một trò nào đó. Trò nào cũng được – cờ vua, Street Fighter1, bài poker – không quan trọng. Bạn thường xuyên chơi trò này với lũ bạn và lúc nào cũng thắng. Bạn cảm thấy mình thật giỏi, và bạn tin rằng mình có thể giành chiến thắng ở một giải đấu nếu có cơ hội. Vậy là bạn lên mạng tìm xem giải đấu khu vực sẽ diễn ra ở đâu và khi nào. Bạn trả phí tham gia và rồi bị hạ đo ván ngay trong hiệp đầu tiên. Hóa ra là bạn không giỏi lắm đâu. Bạn cứ nghĩ rằng mình thuộc dạng đỉnh của đỉnh, nhưng mà thực chất bạn chỉ là một tay ngang thôi. Đây được gọi là hiệu ứng Dunning-Kruger, và nó là một phần cơ bản trong bản chất của con người.

Hãy thử nghĩ về những ngôi sao Youtube mới nổi trong mấy năm gần đây – những người múa máy một cách vụng về với các loại vũ khí, hoặc là hát chẳng bao giờ đúng tông cả. Những màn trình diễn này thường rất tệ. Không phải họ cố tình dùng bản thân để mua vui cho người khác đâu. Trình độ của họ thực sự tệ, và chắc hẳn bạn cũng thắc mắc là tại sao lại có người có thể tự đặt mình lên một sân khấu toàn cầu với những màn trình diễn đáng xấu hổ như vậy. Vấn đề nằm ở chỗ họ không tưởng tượng được là công chúng toàn cầu có thể khắt khe và đòi hỏi cao hơn so với lượng khán giả nhỏ bé họ vốn đã quen thuộc là bạn bè, gia đình và những người đồng cấp. Như nhà triết học Bertrand Russell đã từng phải than thở: “Trong thế giới hiện đại ngày nay thì những kẻ khờ khạo luôn tự tin hết mức trong khi những người khôn ngoan thì lại luôn nghi ngờ.”

Hiệu ứng Dunning-Kruger là lý do tại sao mà những chương trình như America’s Got Talent1 hay American Idol2 có thể diễn ra. Ở trong phòng karaoke với lũ bạn, bạn có thể là người hát hay nhất. Nhưng để đối chọi với các thí sinh trong cả một quốc gia? Khó lắm.

Phi Lý Trí

Tại sao chúng ta luôn tự hứa là sẽ ăn kiêng để rồi ý nghĩ ấy vụt biến ngay khi chiếc xe chở đồ tráng miệng đi qua?

Tại sao đôi khi chúng ta hào hứng mua sắm những thứ không thật sự cần đến?

Hoặc tại sao các quy tắc danh dự lại làm tăng mức độ gian lận nơi công sở? Khi đọc tới những trang cuối của cuốn sách này, bạn sẽ có câu trả lời cho các câu hỏi trên và nhiều câu hỏi khác ‒ những câu hỏi có ý nghĩa nhất định đối với cuộc sống, công việc kinh doanh và thế giới quan của bạn.

Lối Mòn Của Tư Duy Cảm Tính

Dựa trên những nghiên cứu sâu sắc về các lĩnh vực tâm lý xã hội, kinh tế học hành vi và hành vi tổ chức, nhà lý luận xã hội học nổi tiếng Ori Brafman đã khám phá ra nhiều tác động tâm lý có sức ảnh hưởng đến đời sống cá nhân và công việc của mỗi người, bao gồm tâm lý lo sợ thiệt hại (xu hướng thoái lui nhằm tránh thiệt hại, tổn thất có thể xảy ra), hiện tượng sai lệch chẩn đoán (tình trạng con người mất khả năng đánh giá và nhận định lại những xét đoán ban đầu về một người hay một sự việc nào đó) và hiệu ứng tắc kè hoa (xu hướng chấp nhận cả những tính cách vốn bị người khác gán ghép tùy tiện cho bản thân mình).

Lối Mòn Của Tư Duy Cảm Tính không chỉ giúp bạn thay đổi quan hệ về thế giới xung quanh mà còn giúp bạn thay đổi cách tư duy của chính mình. Với lối mòn của tư duy cảm tính, hai tác giả Ori và Rom mang đến cho người đọc những nhận định khách quan, giải thích cho hàng loạt các hành vi cảm tính đồng thời giới thiệu về các phương pháp có thể giúp chúng ta chế ngự và vượt quan những tác động tiêu cực của lối tư duy này.